Mọi con mắt đang đổ dồn về cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio dự kiến diễn ra bên lề Khóa họp 77 của Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York (Mỹ).

Tờ The Straits Times đã nhấn mạnh như vậy trong một bài viết ngày 19-9. Nếu được thực hiện thì đây sẽ là cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên giữa lãnh đạo Hàn Quốc và Nhật Bản kể từ tháng 12-2019 và làm dấy lên hy vọng cải thiện mối quan hệ giữa hai quốc gia láng giềng vốn trở nên xa cách trong những năm qua vì những mâu thuẫn dai dẳng liên quan đến các vấn đề lịch sử từ thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng bán đảo Triều Tiên (1910-1945).

Sở dĩ nói là “dự kiến” và “nếu được thực hiện” bởi lẽ thông tin liên quan tới cuộc gặp thượng đỉnh do phía Hàn Quốc và Nhật Bản đưa ra cho đến nay dường như có phần khác biệt. Ngày 15-9 vừa qua, Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc thông báo cuộc gặp thượng đỉnh sẽ được tổ chức, có thể vào ngày 20 hoặc 21-9 tại New York, nhân chuyến thăm của Tổng thống Yoon Suk-yeol và Thủ tướng Kishida Fumio tới Mỹ để tham dự Khóa họp 77 của Đại hội đồng Liên hợp quốc và gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol (bên trái) và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio. Ảnh: Yonhap

Cùng ngày, Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Matsuno Hirokazu cho biết chi tiết lịch trình của Thủ tướng Kishida Fumio tại New York chưa được xác định mặc dù khẳng định Tokyo muốn hợp tác chặt chẽ với Seoul để khôi phục mối quan hệ lành mạnh giữa hai nước.

Đến ngày 18-9, truyền thông Nhật Bản đưa tin khả năng cuộc gặp thượng đỉnh được tổ chức “chưa chắc chắn” bởi Tokyo vẫn thận trọng và mong muốn đạt được tiến bộ trong các vấn đề còn tranh cãi trước khi xác nhận thông tin. Trả lời phỏng vấn Yonhap, một quan chức cấp cao thuộc Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc khẳng định “không có gì thay đổi” trong kế hoạch tổ chức cuộc gặp giữa lãnh đạo cấp cao hai nước. Theo Yonhap ngày 19-9, phát biểu với báo giới, một quan chức khác của Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc tuyên bố “không bình luận” về thông tin được báo chí Nhật Bản đăng tải.

Trên thực tế, quan hệ giữa Hàn Quốc và Nhật Bản bắt đầu có dấu hiệu khởi sắc khi Tổng thống Yoon Suk-yeol nhậm chức hồi tháng 5 vừa qua chủ trương tiếp cận giải quyết các vấn đề quá khứ lịch sử phù hợp với tiến trình khôi phục lòng tin với Nhật Bản.

Mặc dù chưa có một cuộc gặp thượng đỉnh song phương nhưng hai bên đã có các cuộc tiếp xúc quan trọng mang tính khởi động, như chuyến thăm Nhật Bản vào cuối tháng 4-2022 của phái đoàn Hàn Quốc ngay sau khi ông Yoon Suk-yeol đắc cử Tổng thống hay Ngoại trưởng Hayashi Yoshimasa-với tư cách đặc phái viên của Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio-tham dự lễ nhậm chức của tân Tổng thống Hàn Quốc hồi đầu tháng 5 vừa qua.

Sau cuộc gặp tại Tây Ban Nha bên lề Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hồi cuối tháng 6-2022, Tổng thống Yoon Suk-yeol bày tỏ tin tưởng Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio sẽ trở thành “một đối tác” trong việc giải quyết các vấn đề giữa hai nước và phát triển quan hệ song phương.

Tới ngày 18-7, Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin đã có cuộc hội đàm với người đồng cấp Nhật Bản Hayashi Yoshimasa tại Tokyo trong chuyến thăm Nhật Bản đầu tiên của một Ngoại trưởng Hàn Quốc trong gần 5 năm qua. Ngày 3-9 vừa qua, phát biểu tại một diễn đàn trực tuyến, Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin khẳng định “điểm khởi đầu” để cải thiện mối quan hệ Hàn Quốc-Nhật Bản đang được tạo ra trong khi Ngoại trưởng Nhật Bản Hayashi Yoshimasa nhấn mạnh chưa bao giờ những tiến triển trong quan hệ Nhật Bản-Hàn Quốc “lại quan trọng hơn hiện nay”.

Mỹ cũng có vai trò quan trọng đối với các động thái trên với tư cách là đồng minh của hai quốc gia Đông Bắc Á này. Cuối tháng 5 vừa qua, Tổng thống Mỹ Joe Biden lần lượt thăm Nhật Bản và Hàn Quốc cũng như thúc đẩy triển khai một loạt cuộc gặp 3 bên Mỹ-Nhật-Hàn ở nhiều cấp độ chỉ trong thời gian ngắn vừa qua.

“Việc chính quyền của Tổng thống Yoon Suk-yeol đang nỗ lực hòa giải với Nhật Bản là một điều tốt. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi nhiều hơn chứ không chỉ là một quyết định hành chính. Có rất nhiều vấn đề đang chờ được giải quyết”, tờ The Straits Times dẫn lời Tiến sĩ Chung Eun-sook của Viện Nghiên cứu Sejong (Hàn Quốc).

Theo qdnd.vn