Thực hiện Quyết định số 28/QĐ-TM Ngày 25 tháng 02 năm 1976 của Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam về lâm thời quy định cơ cấu tổ chức, biên chế Học viện Quân sự Cao cấp, Khoa Trinh sát cùng với 16 khoa giáo viên đã được thành lập, theo đó xác định nhiệm vụ cùng Học viện “Bổ túc, đào tạo cán bộ cao cấp các lực lượng vũ trang; tham gia nghiên cứu các vấn đề khoa học quân sự; giúp bạn bồi dưỡng cán bộ cao cấp quân sự”, theo đó Khoa Trinh sát có nhiệm vụ nghiên cứu, giảng dạy về kinh tế, chính trị, quân sự nước ngoài có liên quan đến Việt Nam, giảng dạy về chuyên ngành bảo đảm cho nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Mặc dù tổ chức, biên chế chưa ổn định, quân số ít song được sự quan tâm của Thủ trưởng các cấp số cán bộ, giảng viên được tuyển chọn, điều động về khoa có đủ phẩm chất đạo đức, năng lực, trình độ kiến thức khoa học quân sự, nghệ thuật quân sự và kinh nghiệm lãnh đạo, chỉ huy tác chiến; tuy nhiên có khó khăn nổi lên là đội ngũ cán bộ, giảng viên chưa trải qua giảng dạy ở nhà trường. Để chuẩn bị nội dung huấn luyện - đào tạo, ngay từ những ngày đầu theo sự chỉ đạo của Thường vụ Đảng ủy Học viện, hướng dẫn của cơ quan chức năng, cấp ủy, chỉ huy Khoa Trinh sát đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo cùng cơ quan xây dựng đại cương về chương trình, nội dung huấn luyện làm cơ sở cho từng giảng viên nghiên cứu, biên soạn tài liệu, giáo trình, bài giảng.

 Những năm 1978 chiến tranh biên giới phía Tây Nam và đầu năm 1979 chiến tranh biên giới phía Bắc diễn biến hết sức phức tạp, Khoa Trinh sát đã tập trung nghiên cứu, huấn luyện các nội dung theo yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, bổ sung chương trình, nội dung, tập trung nghiên cứu, biên soạn tài liệu, giáo trình phù hợp với điều kiện tác tác chiến mới.

Sau thắng lợi của hai cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam (1977-1979) và biên giới phía Bắc (1979) và những năm tiếp theo của thập niên 90 để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. Khoa Trinh sát chấp hành nghiêm quyết định và nghị quyết của cấp trên, đã tập trung giảng dạy chuyển hướng đào tạo từ đào tạo theo chức vụ sang đào tạo theo trình độ học vấn cao cấp; cấp chiến dịch, chiến lược.

Những năm tiếp theo của Thập niên 90 đến nay, thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu đòi hỏi phải nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo, nâng cao khả năng dự báo các vấn đề bảo đảm cho tác chiến cũng như nghệ thuật sử dụng lực lượng chuyên ngành. Từ tháng 4 năm 2021 đến nay Khoa Trinh sát thực hiện theo biểu biên chế mới có Bộ môn Ngoại ngữ dạy học tiếng Anh cho các đối tượng Học viên Việt Nam theo chương trình của Học viện, Học viên Cao học, Nghiên cứu sinh của Lào, tham gia giới thiệu, tọa đàm, trao đổi với Học viên lớp Đa quốc gia vừa nâng cao nội dung tiếng Anh cho các đối tượng, vừa góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ đối ngoại Quốc phòng, quân sự của Học viện.

Thực hiện Nghị quyết của Đảng bộ Học viện nhiệm kỳ 2020 - 2025 để nâng cao chất lượng trong huấn luyện – đào tạo, tiếp tục thực hiện 3 thực chất “dạy thực chất, học thực chất, thi kiểm tra, đánh giá kết quả thực chất”, với phương châm “chất lượng giáo dục, đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”. Khoa Trinh sát đã tích cực đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện các môn học là một trong những yếu tố quan trọng, góp phần quyết định đến chất lượng đào tạo ở Học viện Quốc phòng. Trong năm 2021 Khoa Trinh sát với nỗ lực phấn đấu của cán bộ, giảng viên Khoa đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được Thường vụ. Đảng ủy Ban Giám đốc, Hội đồng thi đua khen thưởng của Học viện tặng danh hiệu đơn vị quyết thắng. Những năm tới cán bộ, giảng viên Khoa Trinh sát quyết tâm giữ vững kết quả, thành tích đã đạt được thực hiện hoàn thành tốt hơn nữa các nhiệm vụ được giao.