Ngày 22/12/1944, tại khu rừng giữa hai tổng Hoàng Hoa Thám và Trần Hưng Đạo thuộc Châu Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, theo Chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân - đội quân chủ lực đầu tiên và cũng là tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam chính thức ra đời. Với 34 chiến sĩ được trang bị 34 khẩu súng (trong đó có 3 nữ, được biên chế thành 3 tiểu đội gồm những chiến sĩ kiên quyết, hăng hái nhất, được lựa chọn chủ yếu là con em của các dân tộc Cao - Bắc - Lạng), dưới lá cờ đỏ sao vàng đã tuyên thệ 10 lời thề danh dự với ý chí sắt đá và quyết tâm “sát cánh bên nhau, vì nhân dân quên mình, vì đất nước hy sinh” Sự kiện này đã đánh dấu bước ngoặt quan trọng, mở ra một trang sử mới trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
Quang cảnh ngày thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân tại khu rừng Trần Hưng Đạo (22/12/1944)
Từ ngày đầu thành lập, với phương châm “Từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu,” Quân đội nhân dân Việt Nam đã trở thành lực lượng trung thành tuyệt đối với Đảng, gắn bó máu thịt với nhân dân và là công cụ sắc bén để bảo vệ Tổ quốc. Trải qua các giai đoạn lịch sử cam go và đầy thử thách, Quân đội Nhân dân Việt Nam không ngừng lớn mạnh, khẳng định vai trò nòng cốt trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Từ chỉ thị của Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương về “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân và Cứu quốc quân đã thống nhất thành Giải phóng quân đánh dấu sự phát triển, lớn mạnh khá rộng rãi của Quân đội ta, tất cả các các lực lượng vũ trang hợp cùng đội quân chính trị to lớn của quần chúng, tạo thành sức mạnh vô địch lật đổ ách thống trị của phát xít Nhật và bọn phong kiến từ Bắc chí Nam, từ nông trại đến thành thị, từ miền núi đến miền biển…góp phần làm nên cuộc Tổng khởi nghĩa tháng 8 thắng lợi trong phạm vi cả nước.
Trong cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược (1946-1954), được Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh kính mến, tổ chức, lãnh đạo, được nhân dân đùm bọc, chở che, nuôi dưỡng, Quân đội nhân dân Việt Nam đã lớn mạnh không ngừng và trưởng thành vượt bậc, từ một đội quân nhỏ bé với vũ khí thô sơ thành một lực lượng hùng mạnh đã trở thành một nhân tố góp phần làm nên thắng lợi huy hoàng của sự nghiệp kháng chiến kiến quốc.
Sau ngày thống nhất, Quân đội nhân dân Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò then chốt trong việc bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Những chiến công bảo vệ biên giới phía Bắc và phía Tây Nam trong những năm cuối thập kỷ 70, đầu thập kỷ 80 một lần nữa khẳng định tinh thần sẵn sàng chiến đấu, không khuất phục trước mọi kẻ thù của Quân đội.
Trong thời kỳ đổi mới, Quân đội không chỉ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quân sự mà còn tích cực tham gia vào các hoạt động kinh tế - xã hội, phòng chống thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn. Hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” gắn bó với nhân dân trong các vùng lũ lụt, những người lính giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai hay tiên phong trong các nhiệm vụ khó khăn, nguy hiểm đã trở thành biểu tượng đẹp trong lòng nhân dân.Đặc biệt, những năm gần đây, Quân đội nhân dân Việt Nam còn vươn xa ra thế giới, tham gia các sứ mệnh gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc. Các sĩ quan, chiến sĩ Việt Nam đã để lại ấn tượng sâu sắc về tinh thần trách nhiệm, lòng nhân ái và ý chí quyết tâm trong mắt bạn bè quốc tế.
80 năm qua, Quân đội nhân dân Việt Nam đã viết nên một trang sử hào hùng bằng máu, mồ hôi và nước mắt của các thế hệ Bộ đội Cụ Hồ. Hàng triệu chiến sĩ đã ngã xuống, hàng triệu người lính mang trên mình thương tích để đổi lấy nền độc lập, tự do cho Tổ quốc. Những hy sinh đó không chỉ là minh chứng cho lòng trung thành tuyệt đối với Đảng, với dân tộc mà còn góp phần khẳng định vị thế vững vàng của Việt Nam trên trường quốc tế.
Trước yêu cầu của công cuộc xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới và đào tạo - bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cao cấp quân đội và kịp thời tổng kết chiến tranh, phát triển hệ thống lý luận khoa học nghệ thuật quân sự đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới, ngày 25/7/1975, Quân uỷ Trung ương ra Nghị quyết về việc thành lập Học viện Quân sự Cao cấp. Chấp hành Nghị quyết của Quân uỷ Trung ương, ngày 21/02/1976, Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 38/QĐ-QP về việc thành lập Học viện Quân sự Cao cấp trực thuộc Bộ quốc phòng. Ngày 03/01/1977, Học viện Quân sự Cao cấp tổ chức trọng thể Lễ Khai giảng khoá học đầu tiên, một sự kiện lịch sử quan trọng mở đầu cho nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cao cấp cho quân đội của Học viện Quân sự Cao cấp, từ đó, ngày 03/01 hàng năm được xác định là Ngày Truyền thống của Học viện Quốc phòng.
Gắn bó chặt chẽ với lịch sử vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam, Học viện Quốc phòng - trung tâm giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế hàng đầu của Quân đội và quốc gia đã có nhiều đóng góp vào những thành tựu chung của Quân đội, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trải qua 48 năm xây dựng, trưởng thành, luôn nghiêm túc quán triệt, triển khai có hiệu quả các chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Học viện Quốc phòng đã đạt được nhiều thành tích, kết quả quan trọng, làm tốt công tác tham mưu chiến lược về quân sự, quốc phòng, xây dựng Quân đội; nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, tham mưu, đề xuất nhiều vấn đề lý luận, thực tiễn, có giá trị trong hoạch định chủ trương, đường lối, cơ chế, chính sách về quốc phòng, an ninh, quân sự; xây dựng lực lượng vũ trang, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội gắn với quốc phòng, an ninh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Đồng chí Thượng tướng, PGS, TS Trần Việt Khoa, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Giám đốc Học viện Quốc phòng đọc diễn văn tại Lễ Khai giảng năm học 2024 - 2025
Thực hiện phương châm “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”, những năm qua, Học viện Quốc phòng đã thường xuyên đổi mới chương trình đào tạo trên cơ sở bám sát thực tiễn của đất nước và quân đội; chủ động xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật, doanh trại, hạ tầng cơ sở công nghệ thông tin, chuyển đổi số, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ; xây dựng môi trường văn hóa sư phạm tiên tiến, hiện đại; xây dựng Đảng bộ vững mạnh tiêu biểu về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ, Học viện vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”. Đồng thời, quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ; xây dựng đội ngũ cán bộ giỏi, chuyên gia đầu ngành về giảng dạy, nghiên cứu khoa học.
Trải qua 48 năm xây dựng, trưởng thành và phát triển, Học viện Quốc phòng luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng trong sự nghiệp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước, lực lượng vũ trang; nghiên cứu phát triển khoa học nghệ thuật quân sự; thực hiện công tác đối ngoại quốc phòng, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Sự thành công của Học viện Quốc phòng đó không chỉ đến từ tinh thần trách nhiệm và lòng yêu nghề của đội ngũ cán bộ, giảng viên mà còn nhờ vào sự đoàn kết, quyết tâm của cả tập thể. Đó là sự phối hợp chặt chẽ giữa Học viện với các cơ quan, đơn vị trong và ngoài Quân đội, là sự đồng hành, ủng hộ của nhân dân, và hơn hết, là sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, Nhà nước và Quân đội.
Nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 -22/12/2024), 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 -22/12/2024), ngày 12/12, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến thăm và nói chuyện thân mật với cán bộ, học viên của Học viện. Đồng chí Thủ tướng Chính phủ bày tỏ sự vui mừng trở lại thăm và chứng kiến sự phát triển vượt bậc cả về mọi mặt của Học viện. Đồng thời, đồng chí Thủ tướng Chính phủ khái quát những dấu mốc quan trọng của quá trình ra đời, phát triển của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, thông báo khái quát một số tình hình quốc tế, khu vực, từ đó khẳng định vai trò quan trọng của Học viện Quốc phòng trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc giai đoạn hiện nay.
Đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nói chuyện với cán bộ, giảng viên, nhân viên Học viện Quốc phòng nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024) và 35 năm Ngày Hội Quốc phòng toàn dân ((22/12/1989 - 22/12/2024)
Đồng chí Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, trong 80 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự thương yêu, đùm bọc của nhân dân, sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế, Quân đội nhân dân Việt Nam đã lập nhiều chiến công hiển hách, những thắng lợi vĩ đại, xây đắp nên truyền thống hào hùng, sự nghiệp vẻ vang, làm rạng rỡ lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, xứng đáng là quân đội anh hùng của dân tộc Việt Nam anh hùng như lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Theo Thủ tướng, phát huy truyền thống anh hùng của Quân đội và với vai trò là một trung tâm giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế hàng đầu của Quân đội và quốc gia, Học viện Quốc phòng đã có nhiều đóng góp vào những thành tựu chung của Quân đội, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trải qua 48 năm xây dựng, trưởng thành, luôn nghiêm túc quán triệt, triển khai có hiệu quả các chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Học viện Quốc phòng đã đạt được nhiều thành tích, kết quả quan trọng.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu và tin tưởng, đến năm 2030, Học viện Quốc phòng là trung tâm huấn luyện, đào tạo, nghiên cứu khoa học nghệ thuật quân sự tầm cỡ khu vực và đến năm 2045 phải là học viện có tiếng trên thế giới, phát triển xứng tầm là trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cao cấp; nghiên cứu, phát triển khoa học và hợp tác quốc tế hàng đầu, cái nôi đào tạo nhân tài của Quân đội, quốc gia, Thủ tướng đề nghị xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên vững vàng về chính trị, tư tưởng; giỏi về chuyên môn nghiệp vụ; có tư duy chiến lược; có trí tuệ và năng lực thực tiễn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; xây dựng các cấp ủy, tổ chức Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh, tiêu biểu; xây dựng Đảng bộ đoàn kết thống nhất, có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao gắn với xây dựng Học viện chính quy, tiên tiến và mẫu mực. Bên cạnh đó, làm tốt công tác tham mưu chiến lược về quân sự, quốc phòng, xây dựng Quân đội; nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, tham mưu, đề xuất nhiều vấn đề lý luận, thực tiễn, có giá trị trong hoạch định chủ trương, đường lối, cơ chế, chính sách về quốc phòng, an ninh, quân sự; xây dựng lực lượng vũ trang, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội gắn với quốc phòng, an ninh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Khẳng định, Đảng, Nhà nước, Chính phủ luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo thuận lợi để Học viện Quốc phòng trở thành trung tâm huấn luyện - đào tạo, nghiên cứu khoa học quốc phòng, quân sự hiện đại ngang tầm với các nước trong khu vực và trên thế giới
Trải qua 48 năm, Học viện đã đào tạo hàng vạn cán bộ cao cấp của Quân đội; bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho hàng nghìn cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước và lực lượng vũ trang; đào tạo hàng trăm tiến sĩ, thạc sĩ khoa học quân sự, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ của Đảng, Nhà nước, lực lượng vũ trang; nhiều đồng chí trở thành tướng lĩnh và đảm nhiệm những trọng trách cao cấp của Đảng, Nhà nước và Quân đội. Học viện tích cực thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, đối ngoại quốc phòng; tăng cường trao đổi, nghiên cứu học thuật, chia sẻ kinh nghiệm tại các diễn đàn quốc tế, với các đại học, học viện, viện nghiên cứu quốc phòng nhiều nước, góp phần nâng cao vị thế quốc tế của Quân đội và đất nước.
Nhìn lại chặng đường đã qua, Học viện Quốc phòng thực sự tiêu biểu và xứng đáng với vai trò là trung tâm huấn luyện, đào tạo, nghiên cứu khoa học hàng đầu của đất nước về quốc phòng, quân sự; biểu tượng của tinh thần vượt khó, khát vọng cống hiến và trách nhiệm đối với sự nghiệp xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam. Trong hành trình phía trước, Học viện tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang “Trung thành, tận tuỵ, đoàn kết, sáng tạo”, giữ vững vai trò tiên phong trong công tác giáo dục, đào tạo cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược cho Quân đội; bồi dưỡng kiến thức quốc phòng-an ninh cho cán bộ cấp cao của Đảng, Nhà nước và bạn bè quốc tế, tích cực nghiên cứu phát triển khoa học nghệ thuật quân sự Việt Nam, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu của Quân đội và đất nước trong thời kỳ hội nhập và phát triển./.
Tin, bài và ảnh: Thượng tá Cao Trọng Mùi
NCS31B/Hệ Sau đại học/Học viện Quốc phòng