Trưởng thành từ người lính trinh sát, vẻ điềm tĩnh, bặt thiệp của Thiếu tướng Nguyễn Hoài Phương, Phó tư lệnh Bộ đội Biên phòng (BĐBP) khiến bất cứ ai tiếp xúc với ông đều có cảm giác gần gũi, ấm áp và giàu trải nghiệm. Trọn đời quân ngũ của ông là những tháng ngày đằng đẵng hoạt động phân tán, độc lập tác chiến trên các hướng làm nhiệm vụ trinh sát, là biết bao tâm huyết, trí tuệ vì sự bình yên trên một dải biên cương trọng yếu của đất nước, là bao tình cảm chân thành với những người bạn Campuchia được vun đắp suốt mấy mươi năm...

Thiếu tướng Nguyễn Hoài Phương sinh năm 1964, quê ở Thới Thạnh, Ô Môn, Cần Thơ (nay thuộc Thới Lai, Cần Thơ). Ông là con trai thứ hai của Thiếu tướng Nguyễn Văn Bên-một chiến sĩ cộng sản trung kiên, đã kinh qua hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc. Với cống hiến hết sức đáng ghi nhận nên hai cha con Ba Bên và Ba Phương (cách gọi thân thiết, trìu mến của người Nam Bộ) luôn được đồng chí, đồng đội, nhân dân nể phục, tín nhiệm, trở thành cặp cha con duy nhất trong lực lượng BĐBP đến thời điểm này được phong quân hàm sĩ quan cấp tướng và giữ chức vụ Phó tư lệnh BĐBP.

Thiếu tướng Nguyễn Hoài Phương nhớ lại: “Tốt nghiệp khóa 16, Trường Sĩ quan Biên phòng (nay là Học viện Biên phòng), tôi được điều động về công tác tại Đồn Biên phòng 500 Long Hải, Đồng Nai và sau đó được cử đi đào tạo nghiệp vụ, ngoại ngữ. Hoàn thành khóa học, tôi được giao nhiệm vụ trinh sát ngoại biên trên tuyến biên giới Tây Nam. Tôi đã cùng đồng đội hoàn thành nhiệm vụ điều tra, phát hiện âm mưu cơ quan tình báo hải quân nước ngoài lợi dụng hoạt động đánh bắt cá để nắm quy luật tuần tra, tác chiến bảo vệ vùng nước thuộc quyền chủ quyền của Việt Nam. Sau đó, tôi được điều động về Đội Trinh sát ngoại biên N51 giữa lúc bộ đội tình nguyện của ta đang rút về nước, tình hình an ninh chính trị ở Campuchia diễn biến phức tạp...”.

Nhờ thông thạo tiếng Thái Lan, tiếng Khmer, miệt mài bám dân, theo sát cán bộ nước bạn và thông hiểu phong tục, tập quán, người trinh sát trẻ Nguyễn Hoài Phương đã xây dựng được mạng lưới cơ sở của riêng mình. Nhiều người đã cung cấp thông tin quan trọng, giúp các đơn vị biên phòng chủ động chiến đấu yểm trợ cho chính quyền và nhân dân vùng biên nước bạn, bảo đảm an toàn về người và tài sản.

Những năm tiếp theo, đồng chí Nguyễn Hoài Phương trải qua các vị trí: Từ Đội trưởng Đội Trinh sát đến Phó trưởng phòng, Trưởng phòng trinh sát rồi Phó chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh An Giang. Trên các cương vị được giao, đồng chí đã tham gia đấu tranh thành công nhiều chuyên án xâm phạm an ninh quốc gia, bắt nhiều đối tượng phản động lưu vong xâm nhập... góp phần vào thành tích chung của lực lượng trinh sát biên phòng.

Hơn 20 năm làm công tác trinh sát biên phòng, với trình độ nghiệp vụ nổi bật, khả năng ngoại ngữ tốt và bản tính phóng khoáng, chân thành của người Nam Bộ, sự chu đáo, ấm áp của người quân nhân giúp ông xây dựng được nhiều mối quan hệ với các tướng lĩnh LLVT Campuchia qua các thời kỳ. Trong ấn tượng của Trung tá Huỳnh Văn Tèo, nguyên cán bộ Đội Trinh sát ngoại biên, BĐBP tỉnh Tây Ninh thì: “Trình độ nghiệp vụ trinh sát của anh Ba Phương là “số zách”. Ảnh đã chỉ đạo vụ án nào chỉ có thắng. Cái hay của ảnh là chỉ dẫn anh em chúng tôi về nghiệp vụ rất rõ ràng, dễ hiểu, dễ làm. Các tướng lĩnh chỉ huy Quân đội, công an từ cấp tỉnh đến Trung ương của Campuchia đều luôn nể trọng và tin tưởng ảnh, mỗi lần sang Việt Nam, họ đều đề nghị gặp Ba Phương để trao đổi công việc”.

Năm 2010, Đảng ủy, Bộ tư lệnh BĐBP điều động đồng chí Nguyễn Hoài Phương về làm Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh Tây Ninh. Thời điểm đó, Trung tướng Trần Hoa, Tư lệnh BĐBP khẳng định: “Đây là chỉ huy trưởng trẻ, được đào tạo cơ bản, có bản lĩnh, trong công tác thể hiện tính quyết đoán, trách nhiệm của người chỉ huy”. Năm 2011, đồng chí Nguyễn Hoài Phương được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XIII, đơn vị tỉnh Tây Ninh. Là đại biểu kiêm nhiệm, đồng chí đã phát huy được vai trò đại biểu của nhân dân.

  

Thiếu tướng Nguyễn Hoài Phương và Đại tướng Công Khôn, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Công an Quốc gia Campuchia ký kết Biên bản ghi nhớ nội dung hội đàm (tháng 3-2023)

Miền chiến khu năm xưa giờ là một đô thị mới trọng yếu về quốc phòng, an ninh, kinh tế và đối ngoại, đặt ra nhiều thách thức mới, song đồng chí Nguyễn Hoài Phương đã lãnh đạo, chỉ huy đơn vị hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh-ông Phạm Văn Tân đã chia sẻ rằng: “Đồng chí Nguyễn Hoài Phương là người sâu sắc, am hiểu nhiều lĩnh vực và có tầm nhìn xa. Anh trở thành “cố vấn” và tham mưu, tư vấn cho chúng tôi nhiều vấn đề về quốc phòng, an ninh, biên giới, đối ngoại, kinh tế cửa khẩu... Anh thực sự có nhiều đóng góp trong việc vun đắp mối quan hệ bền vững lâu dài giữa Tây Ninh và 3 tỉnh biên giới của Campuchia”. 

Giai đoạn này, công tác phân giới cắm mốc trên địa bàn tỉnh Tây Ninh nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp, nhạy cảm do những yếu tố khách quan và chủ quan. Đồng chí Nguyễn Hoài Phương trực tiếp đi khảo sát toàn tuyến, chỉ đạo các đồn biên phòng và anh em cán bộ tham gia hai đội phân giới cắm mốc của tỉnh phải bám sát địa hình, địa vật, dựa vào nhân dân để đối chiếu so sánh với bản đồ. Vì thế, các vấn đề đều được anh chỉ đạo giải quyết một cách linh hoạt dựa trên tinh thần đoàn kết, hữu nghị, tôn trọng pháp luật của mỗi nước.

Trong những tháng ngày công tác ở tuyến biên giới Tây Nam, đồng chí Nguyễn Hoài Phương để lại những dấu ấn quan trọng trong công tác đối ngoại biên phòng. Nhờ có mối quan hệ với các lãnh đạo cấp cao Campuchia, ông đã liên lạc trực tiếp và thuyết phục cho phía bạn hiểu ý nghĩa của diễn tập, giao lưu ở biên giới. Sự kiện diễn tập phối hợp phòng, chống tội phạm xuyên biên giới giữa Ty Công an tỉnh Svay Riêng và BĐBP tỉnh Tây Ninh với mật danh “Tay cầm tay-2016” lần đầu tiên được tổ chức đã được Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Nội vụ Campuchia nhận xét: “Có ý nghĩa sâu sắc trong quan hệ hữu nghị giữa hai nước, cần được nhân rộng kết quả cuộc diễn tập ra nhiều tỉnh khác trên các tuyến biên giới Campuchia-Việt Nam, Campuchia-Thái Lan và Campuchia-Lào để học tập, rút kinh nghiệm trong công tác phòng, chống tội phạm khủng bố, nâng cao nhận thức hoạt động của tội phạm xuyên biên giới”.

Không chỉ đảm lược trong các vấn đề quân sự, quốc phòng và ngoại giao, đồng chí Nguyễn Hoài Phương với bản lĩnh của một trinh sát viên từng nhiều năm công tác trên tuyến biên giới Việt Nam-Campuchia cũng là một vị chỉ huy đánh án ma túy xuất sắc, nhiều lần trực tiếp tham gia bóc gỡ thành công các đường dây buôn bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia. Đơn cử như “chuyên án truy xét” năm 2010, đã bắt giữ đối tượng Tomy Nam, Việt kiều Mỹ, là một trong số các đối tượng tội phạm ma túy nguy hiểm hàng đầu thuộc diện theo dõi, quản lý của Cơ quan DEA, Hoa Kỳ. Nhiều năm liền, Tomy Nam điều hành đường dây mua bán, vận chuyển trái phép ma túy trên khắp thế giới. Vậy mà lần đầu tiên về Việt Nam hòng thiết lập đường dây tội ác này thì đã bị sa lưới pháp luật.

Tháng 3-2018, đồng chí Nguyễn Hoài Phương được giao giữ chức vụ Phó tư lệnh BĐBP, được thăng quân hàm Thiếu tướng. Thiếu tướng Lê Thái Ngọc, nguyên Phó tư lệnh BĐBP đánh giá: “Đồng chí Nguyễn Hoài Phương là người chỉ huy có tầm và có tín nhiệm cao trong điều hành công tác biên phòng. Đặc biệt trong công tác đối ngoại, đồng chí đã tạo lập các mối quan hệ thân thiết, từ cấp xã đến Trung ương của Campuchia. Từ chỗ thân tình nên đã giải quyết nhiều khúc mắc nảy sinh ở biên giới một cách ổn thỏa, vừa có tình, có lý, phù hợp tập quán cư dân hai bên biên giới và đúng với thông lệ quốc tế”.

Nhận xét của Thiếu tướng Lê Thái Ngọc đã được minh chứng. Đầu năm 2020, khi đại dịch Covid-19 gây ảnh hưởng nặng nề đến mọi mặt của đời sống xã hội, Thiếu tướng Nguyễn Hoài Phương thường xuyên có mặt tại các tổ, chốt biên phòng dọc tuyến biên giới Tây Nam để thăm hỏi, động viên cán bộ, chiến sĩ. Ông cùng cơ quan Bộ tư lệnh BĐBP vận động được hàng trăm tấn vật tư, thiết bị phòng, chống dịch cùng lương thực, thực phẩm tặng nhân dân và lực lượng bảo vệ biên giới Campuchia. Bộ tư lệnh Hiến binh, Bộ tư  lệnh Lục quân (Quân đội Hoàng gia Campuchia); Tổng cục Di trú, Tổng cục Công an (Bộ Nội vụ Campuchia)... đã gửi thư cảm ơn BĐBP Việt Nam và cá nhân Thiếu tướng Nguyễn Hoài Phương vì nghĩa cử tốt đẹp, thể hiện tình cảm khăng khít, chia ngọt sẻ bùi giữa quân đội hai nước.

Và còn nhiều câu chuyện về vị tướng biên phòng đã có hơn 40 năm gắn bó với biên cương. Thiếu tướng Nguyễn Hoài Phương đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc; Chính phủ Campuchia tặng Huân chương Hữu nghị; Quốc vương Norodom Sihamoni tặng Huân chương Hợp tác Hữu nghị đặc biệt... Trong suy nghĩ của Thiếu tướng Nguyễn Hoài Phương, phần thưởng quý giá nhất chính là một dải biên cương tươi đẹp, hòa bình mà biết bao thế hệ đã dày công bảo vệ, dựng xây đang ngày một phát triển. Ở đó những người lính biên phòng đang miệt mài cống hiến để làm sáng đẹp hơn hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ trên biên giới yêu thương...

Theo qdnd.vn