Xác định rõ bản chất của Đảng là vấn đề mấu chốt và hệ trọng. Nó chi phối nội dung, nguyên tắc hoạt động của Đảng, đồng thời quyết định phương hướng, biện pháp xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện nay. Để làm cơ sở đấu tranh với những luận điệu phản động sai trái hiện nay về bản chất giai cấp công nhân của Đảng, chúng ta cần có nhận thức đúng đắn về những biểu hiện bản chất giai cấp công nhân của Đảng trên một số nội dung sau.
Bản chất giai cấp công nhân của Đảng thể hiện ở mục tiêu, lý tưởng, ở Cương lĩnh, đường lối, nền tảng tư tưởng, các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng, ở phẩm chất năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên, mối quan hệ gắn bó giữa Đảng với nhân dân và ở sự kết hợp giải quyết giữa vấn đề dân tộc và đoàn kết quốc tế.
Về mục tiêu, Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng của giai cấp công nhân Việt Nam, mục tiêu lý tưởng, lập trường, lợi ích của Đảng là của giai cấp công nhân. mọi đường lối, chủ trương chiến lược, sách lược được đề ra trên cơ sở của giai cấp công nhân, đó là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, là xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Xét về vai trò sứ mệnh lịch sử của Đảng thì Đảng chính là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của cả dân tộc. Sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh mà Đảng ta đã và đang phấn đấu là mục tiêu lý tưởng của giai cấp công nhân và của cả dân tộc.
Về hệ tư tưởng: Nền tảng tư tưởng của Đảng là của giai cấp công nhân, đó là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đây là luận điểm quan trọng nhất, quyết định bản chất giai cấp công nhân của Đảng. Chủ nghĩa Mác - Lênin là học thuyết cách mạng nhất, hoàn chỉnh nhất, là tinh hoa của trí tuệ loài người, là sản phẩm có tính quy luật của sự phát triển những tư tưởng tiên tiến của nhân loại. Chủ nghĩa Mác - Lênin chỉ ra quy luật vận động khách quan của tự nhiên, xã hội, tư duy, chỉ ra quy luật phát triển tất yếu của xã hội loài người là tiến lên chủ nghĩa cộng sản. Chủ nghĩa Mác - Lênin là thế giới quan, phương pháp luận, là vũ khí tư tưởng của giai cấp công nhân và Đảng Cộng sản. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều nhưng chủ nghĩa chắc chắn nhất, chân chính nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lênin. Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng xã hội chủ nghĩa, là kết quả của sự vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, đồng thời là sự kết tinh tinh hoa dân tộc và trí tuệ thời đại nhằm giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người.
Như vậy, khi nói về bản chất giai cấp công nhân của Đảng là xét về hệ tư tưởng của Đảng. Đảng chỉ có thể mang hệ tư tưởng của giai cấp công nhân, tức là chủ nghĩa Mác - Lênin mà không mang hệ tư tưởng của giai cấp nào khác. Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng của Đảng ta, là hệ tư tưởng của giai cấp công nhân nước ta và ngày càng giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần tư tưởng của nhân dân ta. Như vậy, trong hệ tư tưởng của giai cấp công nhân nước ta có sự kết hợp của chủ nghĩa Mác - Lênin với những giá trị truyền thống của dân tộc ta, nó không thể đối lập giá trị của giai cấp công nhân với giá trị của dân tộc.
Về nguyên tắc hoạt động: Đảng phải xây dựng và hoạt động theo nguyên tắc phù hợp với đặc điểm và tổ chức của giai cấp công nhân, đó là tập trung dân chủ; tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; tự phê bình và phê bình... Trong đó, nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng. Nguyên tắc này chi phối, xuyên suốt quá trình xây dựng, tổ chức, sinh hoạt và hoạt động lãnh đạo của Đảng. Sức mạnh của Đảng được quyết định bởi việc quán triệt và thực hiện đầy đủ nguyên tắc này. Tập trung dân chủ còn là cơ sở để xây dựng và củng cố Đảng, xây dựng sự đoàn kết thống nhất, là cơ sở để xây dựng và giữ vững kỷ luật Đảng, là tiêu chuẩn để phân biệt đảng mác xít chân chính hay cơ hội về mặt tổ chức.
Về đội ngũ cán bộ đảng viên của Đảng, phải là những người ưu tú, lấy mục tiêu , giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội làm mục tiêu lý tưởng phấn đấu, sẵn sàng chiến đấu hy sinh cho mục tiêu lý tưởng đó. Gắn bó máu thịt với nhân dân, toàn tâm, toàn ý phụng sự tổ quốc, phục vụ nhân dân.
Về lợi ích: Lợi ích của Đảng là đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân. Lợi ích của giai cấp công nhân thống nhất với lợi ích của nhân dân lao động và của cả dân tộc. Bời vì, lợi ích của giai cấp lại luôn thống nhất với lợi ích của các tầng lớp nhân dân lao động và toàn dân tộc, đó là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “ngoài lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, Đảng ta không có lợi ích nào khác”. Đại hội Đảng lần thứ VI xác định: “Đảng ta không có mục đích nào khác là đấu tranh vì hạnh phúc của nhân dân” và “Mọi chủ trương, chính sách của Đảng phải xuất phát từ lợi ích, nguyện vọng và khả năng của nhân dân lao động, khơi dậy được sự đồng tình, ủng hộ của quần chúng. Quan liêu, mệnh lệnh, xa rời quần chúng đi ngược lại lợi ích của nhân dân là làm suy yếu sức mạnh của Đảng”.
Về mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân: Đảng phải gắn bó mật thiết với quần chúng nhân dân. Đây là mối quan hệ bản chất của Đảng Cộng sản, là sức mạnh và là vấn đề sống còn của Đảng, là nguyên tắc để xây dựng Đảng, là tiêu chuẩn để phân biệt Đảng mácxít với các đảng phái khác. Mối liên hệ này bảo đảm và phát huy được quyền làm chủ thực sự của nhân dân thông qua hệ thống chính trị.
Về chủ nghĩa quốc tế: .Từ khi thành lập đến nay, Đảng ta luôn khẳng định cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới. Mọi đường lối, chính sách của Đảng bao giờ cũng thể hiện sự kết hợp chặt chẽ lợi ích dân tộc với lợi ích của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Đảng đã đấu tranh không mệt mỏi vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của dân tộc mình, đồng thời luôn có ý thức và hành động thiết thực với trách nhiệm, nghĩa vụ với phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới. Trong hoạt động lý luận cũng như trong thực tiễn Đảng ta vừa giữ vững tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường vừa tranh thủ sự ủng hộ và hợp tác quốc tế. Đảng vừa chăm lo củng cố, đoàn kết giai cấp, đoàn kết dân tộc, vừa không ngừng vun đắp tình đoàn kết quốc tế và làm tròn nghĩa vụ quốc tế của mình.
Đảng cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam sáng lập, giáo dục và rèn luyện. Từ khi ra đời đến nay, Đảng ta luôn thể hiện rõ nét bản chất giai cấp công nhân của mình thông qua đường lối lãnh đạo, đó là toàn toàn tâm toàn ý hướng đến mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, dân giầu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Để xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, bảo đảm cho Đảng có đủ sức lãnh đạo cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá hiện nay, vấn đề then chốt quyết định sự thắng lợi đó là Đảng phải thường xuyên giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân, tính tiên phong của Đảng. Kiên định với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn và đây cũng là con đường duy nhất đúng của cách mạng Việt Nam.
Thượng tá, ThS Đoàn Văn Thịnh
Khoa Lý luận Mác - Lênin
