Tiếp xúc với thầy giáo, đại tá, Phó giáo sư, tiến sỹ Hoàng Xuân Nhiên, Chuyên viên nghiên cứu, Bộ môn Lịch sử Quân sự, Khoa Chiến lược, cảm nhận đầu tiên đó là phong thái đĩnh đạc, cởi mở, gần gũi nhưng rất nghiêm nghị, dứt khoát của một nhà giáo quân sự. Sinh ra và lớn lên từ miền quê giàu truyền thống cách mạng Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội; được đào tạo, bồi dưỡng qua nhiều cấp học, trải nghiệm qua nhiều cương vị công tác từ đơn vị đến nhà trường. Với 45 năm quân ngũ, 41 năm tuổi đảng, thầy đã kinh qua gần 30 năm giảng dạy cho học viên là đội ngũ cán bộ cao cấp cấp chiến dịch - chiến lược, học viên cao học, nghiên cứu sinh, đào tạo quốc tế và thực hành nghiên cứu khoa học quân sự; lĩnh vực nào thầy cũng là hình mẫu về sự đam mê, tâm huyết với nghề, là tấm gương sáng về kiến thức, kỹ năng quân sự; phong cách sư phạm để đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhất là đội ngũ giảng viên trẻ học tập, noi theo. Ở thầy, sự tận tâm với nghề, tận lực với công việc là một phẩm chất, là thước đo để thực hiện nhiệm vụ được giao.

Trước yêu cầu, nhiệm vụ huấn luyện - đào tạo ngày càng cao của Học viện Quốc phòng, đòi hỏi người cán bộ, giảng viên phải không ngừng nghiên cứu, học tập, rèn luyện nâng cao trình độ kiến thức, kỹ năng, phương pháp sư phạm. Để nâng cao trình độ, tầm tư duy, nắm chắc kiến thức của từng bài giảng trong bộ môn và kiến thức toàn diện đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo, bên cạnh thế mạnh đã có nền tảng kiến thức chuyên sâu về lịch sử nghệ thuật quân sự, thầy luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, tận dụng tối đa thời gian nghiên cứu nâng tầm tư duy, trình độ, tự làm mới kiến thức cho bản thân. Đặc biệt thầy luôn có tinh thần cầu thị, dù tuổi đời, tuổi quân cao nhưng bất luận trong hoàn cảnh nào cũng luôn lắng nghe, học hỏi, tích cực nghiên cứu, rút ra nhiều kiến thức, kinh nghiệm từ thực tiễn học tập, công tác. Từng buổi học tập, sinh hoạt, công tác hay mỗi khi tiếp cận thông tin mới, thầy đều ghi chép tỉ mỉ, so sánh, luận giải, đối chiếu giữa lý luận với thực tiễn, giữa lịch sử và hiện tại, dự báo xu hướng phát triển của sự kiện, cẩn trọng chọn lọc thông tin, số liệu đưa vào nội dung bài giảng. Do đó, bài giảng của thầy luôn có tính thời sự, tính dự báo, quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng, nhất là vận dụng nhuần nhuyễn lịch sử nghệ thuật quân sự với thực tiễn, lý thuyết với thực hành, sát với mục tiêu, yêu cầu đào tạo của từng đối tượng học viên; đồng thời vận dụng tốt phương pháp dạy học tích cực, tăng tính tương tác, lấy người học làm trung tâm, kích thích người học tìm tòi, sáng tạo; được học viên các cấp học đón nhận, đánh giá cao.

Cùng với nhiệm vụ giảng dạy, trên cương vị là Chuyên viên nghiên cứu, thầy luôn là tấm gương đi đầu trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học lịch sử nghệ thuật quân sự của Khoa. Những năm qua, thầy cùng các nhà khoa học trong Khoa và toàn Học viện tham gia nghiên cứu nhiều đề tài, giáo trình, tài liệu cấp Nhà nước, cấp Bộ Quốc phòng, cấp ngành đạt xuất sắc, có giá trị hàm lượng khoa học cao về lý luận và thực tiễn, được vận dụng vào giảng dạy, công tác tại các học viện, nhà trường, đơn vị trong toàn quân. Nhiều đề tài, giáo trình, tài liệu là những luận chứng, luận cứ khoa học quan trọng được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tiếp thu, tham mưu cho Đảng, Nhà nước trong hoạch định đường lối, chiến lược quân sự bảo vệ Tổ quốc.  

Không chỉ chú trọng truyền thụ kiến thức, thầy còn quan tâm đến bồi dưỡng nhân cách cho đội ngũ giảng viên và học viên. Ngay cả lối sống và tác phong của thầy, tự nó đã là tấm gương đạo đức cho thế hệ trẻ noi theo. Bằng kiến thức, kinh nghiệm của mình, thầy luôn tích cực tham gia các hoạt động phương pháp, giảng mẫu để bồi dưỡng, rèn luyện, truyền đạt cho đội ngũ giảng viên trẻ; đồng thời, tích cực tham gia hướng dẫn, góp ý cho học viên làm luận văn, luận án. Các buổi thông qua đề tài, tài liệu, luận văn, luận án, thông qua bài giảng, dự giảng do khoa tổ chức, thầy luôn có ý kiến tâm huyết, xác đáng đóng góp cho giảng viên, các nhà khoa học và học viên, chỉ rõ kết quả, hạn chế về nội dung, phương pháp một cách tỉ mỉ, khoa học, sát thực tiễn, qua đó góp phần nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học, bài giảng của giảng viên và chất lượng luận văn, luận án của học viên nghiên cứu tại Khoa.

Người ta thường nói, cái đẹp nhiều khi nằm ngay trong cái bình thường, giản dị. Quả đúng như vậy, Phó giáo sư, tiến sỹ Hoàng Xuân Nhiên là giảng viên dạy giỏi cấp Học viện, cấp Bộ Quốc phòng từ những năm 2010 - 2011, nhiều năm được tặng thưởng danh hiệu Chiến sĩ thi đua, bằng khen của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, người thầy luôn tâm huyết, tận tụy với nghề là biểu tượng cho nét đẹp sự phạm bình dị; vẻ đẹp ấy luôn có sức lan tỏa và ngân vang như nốt nhạc trong bài ca người Giáo viên nhân dân để lại những dư âm trong trẻo khó phai./.

Tác giả: Đại tá Trịnh Văn Nam

CNBM Lý luận chung về Chiến lược/ Khoa Chiến lược